Van 2006 Kültür Ve Turizm Envanteri Tarihsel Değerler
Nedim İlikçi
Değerli okurlar; İlimizin doğal güzellikleri ile öne çıkan bir coğrafyada yer aldığı tartışılmazdır. Ancak İlimiz coğrafyası, binlerce yıl evvelden üzerinde yaşamış birçok medeniyetin izlerini de günümüze taşır. İlimizde bu eski medeniyetlere ait eserlerle iç içe yaşarız.
Bu güne kadar, ilimizde yaşamış olan medeniyetlerin izlerini keşfetmek amacıyla birçok arkeolojik çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar bu gün de devam etmektedir. Yeni bulgular ilimiz hakkındaki bilgileri daha da çoğaltmaya ve tarihi değerini pekiştirmeye devam etmektedir. Elde edilen bu bilgiler aynı zamanda insanlık tarihi ile ilgili sorularının çözülmesine de yardımcı olmaktadır.
Adını yazıma başlık olarak kullandığım kitap, adından da anlaşılacağı gibi Van’ın tarihi ve kültürel değerlerine ait envanterleri okuyucuların bilgilerine sunmaktadır. “Kitapta Van İli Üzerine Genel Bilgiler” başlığı altında Van’ın jeolojik ve tektonik yapısı, iklimi, bitki örtüsü, dağları, ovaları, akarsu ve gölleri, platoları, kurumları, nüfusu, basın ve yayın hayatı hakkında genel bilgiler verilmektedir. “Van’da Tarih öncesi Çağlar” başlığı altında, Van’ın Urartular öncesi tarihi hakkında bilgiler verilmekte ve belgeler sunulmaktadır. “Beylikler Dönemi” başlığı altında, Urartu dönemi ve o dönemlerden günümüze yansıyan eserler ve bilgiler okuyuculara aktarılmaktadır. “Ortaçağ ve Sonrası” başlığı altında, Van’ın ortaçağa ait eserleri ve tarihi hakkında bilgiler verilmektedir. Kitapta verilen tüm bu bilgiler son derece kaliteli fotoğraflarla desteklenmektedir.
Kitapta “Van’da Sivil Mimari” yan başlığı altında, Yaşar Kemal’in 1951 yılında “ Bu Diyar Başka Diyar” başlığı ile yayınlamış olduğu yazı dizisinde, Van ile ilgili şöyle bir yazısı paylaşılmaktadır:” Van’da sabahleyin her evin önünü, evin önü sokaksa sokağı, caddeyse caddeyi bir kadının süpürdüğünü göreceksiniz. “Hani herkes evinin önünü süpürse, bütün şehir temiz olur” sözü vardır ya, işte bu laf tatbik yerini bulmuş. Cümle evlerin önü süpürülmüş, sulanmış, tertemizdir. Böyle yapmayıp her şeyi belediyeye bıraksalardı, geçilmezdi Van sokaklarından. Geçilmezdi tozdan topraktan. Neden mi? Size söyleyeyim. Van’a benzer şehir dünyada göremezsiniz de ondan. Van’da yer toprak, gök toprak. Evler dam….Bahçe duvarları, avlu duvarları topraktan. Çivi arama, taş duvar arama, parmaklık arama, tel arama… Safi toprak. Caddeler toprak, sokaklar toprak. Çok geniş bir cadde olan Şerefiye Caddesi bile ancak yarı yarıya parke döşeli. Birkaç resmi yapı dışarı, bütün şehir topraktan. Evlerin çoğu tek katlı ve alçak, kenarlarına doğru damların yüksekliği bir metreye iniyor. Damların üstünde koyun keçi yavrularını oynaşırken gördüm. Bu kerpiç dünyasının kendisine mahsus bir mimarisi var. Burada bunca yıl kerpiç evler üzerinde durulmuş, burada kerpiç özelliği olan bir mimaride mi olmasın? Gerçekten çok güzellikleri var bu kerpiç evlerin. Burçları kerpiçten kale gördünüz mü? Kerpiç kale olur mu? Van kalesinin bir ucu kerpiçten… Daha sapasağlam duruyor.”……
Kitapta Van Gölü’nün Van’ın iklimine etkisi anlatılırken şöyle bir bilgi paylaşılıyor: “Geç ısınıp geç soğuduğu ve bünyesinde ısı depo edebildiği için Van Gölü kışın ılık kalır. Kışın kıyısındaki sahaların sıcaklıklarının düşmesini önlediği gibi yazın da fazla yükselmesine engel olarak karasallığı bir dereceye kadar azaltmış olur. Ancak tüm bu olumlu koşulların dar bir kıyı şeridiyle sınırlı olduğunu ve göl çevresindeki ovalardan ayrılır ayrılmaz iklim şartlarının tamamen değiştiğini unutmamak gerekir…..”
“Van 2006 Kültür ve Turizm Envanteri-Tarihsel Değerler”” isimli kitap, Sinan Kılıç’ın editörlüğünde hazırlanmış. Kitabın yayın kurulunda birçok bilim adamımız yer almış. Kitap 2006 yılında kuşe kağıda basılmış ve 354 sayfadan oluşmaktadır. Kitabın yayın hakları Van Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne aittir. Kitap, ilimiz ile ilgili son derece önemli haritalar ve fotoğraflar içermektedir ve ilimiz hakkında kaynak kitap olma niteliğine sahiptir. Van’ımızın tarihi ve kültürel değerlerini öğrenmek isteyen herkesin okuması ve kütüphanesinde bulundurması gereken bir kitap olduğunu söylemek isterim. Kalın sağlıcakla…
