VAN TARİH- TOPLUM VE ŞEHİR
Nedim İlikçi
Değerli okurlar; ilimizin binlerce yıllık tarihi ve kültürel birikime sahip olduğu bilinmektedir. İlimizin dünya ve insanlık tarihine önemli katkılar sunmuş Urartu medeniyetine başkentlik yaptığı da herkesin malumudur.
Biz Vanlılar; binlerce yıllık medeniyet birikiminin sahipleri olarak kendimizi şanslı kabul etmeliyiz. Bu kültürel birikimi incelemek, anlamak ve gelecek nesillere aktarmak görevinin de bizlere düştüğünü unutmamalıyız. İlimiz ve bölgemiz ile ilgili geleceği planlamada ve kararlar almada bu birikimlerin ışığından yararlanmalıyız. İlimizin geleceğini şekillendirebilmek için geçmişin birikim ve potansiyelinden faydalanmamızın öneminin farkında olmalıyız.
Üniversitemiz; ilimizin tarihte ve günümüzde sahip olduğu somut- soyut değerleri ve kültürel birikimleri tespit etmek amacıyla bir çalışma yapmış. Bu çalışmasını, ismini yazıma başlık yaptığım kitap ile okuyucuların bilgilerine sunmuş.
Kitaba; yakın zamanda kaybettiğimiz hemşerimiz, eski başbakanlardan Ferit Melen’in oğlu, değerli akademisyen ve siyasetçi Prof. Dr. Mithat Melen’in takdim yazısı ile başlanmış. Kitabın editörlüğünü Prof. Dr. Suvat Parin yapmış ve aynı zamanda kitabın önsözünü yazmış. Kitap on beş makaleden oluşmuş. Her bir makaleyi alanında uzman akademisyenlerimiz hazırlamış. Kitapta, ilimizin tarihi görüntülerini ihtiva eden birçok fotoğrafın da yer almış olduğunu belirtmek isterim. Kitapta yer alan makalelerin konu başlıkları ve makaleleri hazırlayan akademisyenlerimizin isimleri sırasıyla şöyledir:
1-“Eski Van’ın Kentsel Fotoğrafı” Erkan Konyar…
2-“Dünden Bugüne Van’ın Ekonomik Çehresi” Suvat Parin…
3-“Tarihsel Süreçte Van Gölü’nün Kent Hayatındaki Yeri” Mehmet Demirtaş…
4-“Kent Hafızası ve Kamusal Alanlar: Van Parkları Örneği” Mehmet Baki Bilik…
5-“Eğitim Bilişim Ağı (EBA) Arşivinde Van’ın Taşınmaz Kültür Varlıkları” Mesut Gül…
6-“Van’ın Demografik Dönüşümünde Küresünnilerin Kent Aidiyeti” Sevim Şahin…
7-”Van Kent Merkezinde Kamusal Mekânlar: Kahvehane, Kafeterya, Kafe” Nevzat Ağçakaya…
8-“Bir Kenti Sembollerle Okuma Denemesi: Van Örneği” Necla Korkmaz…
9-“Van Kent Merkezinin Erişilebilirlik Açısından Bir Fotoğrafı” Fatma Aslan…
10-“Van’da Müziğin Serüveni”M. Murat Oto…
11-“Ferit Melen’in Döneminde Van’a Yapılan Yatırımlar” Rıdvan Süslü…
12-“Van Türkülerinin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Açısından İncelenmesi” Rojin Aslan-Özge Odabaşı Koç…
13-“Yerel Kalkınma ve Stratejik Planlama Perspektifinden Kültüre Bakmak: Van Örneği” Gülçinay Başdoğan Deniz…
14- Yerel Basında Van Şehri(1976-1980)”Âdem Tayan…
15-“Zorunlu Göçlerin Kent Coğrafyasındaki Yansımaları: Van Kent Merkezinde Hayvan Barınakları” Suvat Parin-Numan Ertaş…
Kitaptan dikkatimi çeken birkaç bilgiyi alışkanlığım olduğu üzere siz okuyucular ile paylaşmak istiyorum. Bu yazı vesilesi ile okuyucularımın bu yazıyı okumakla bile, Van hakkında küçük bazı bilgiler edinmelerini ya da biliyorlarsa tekrar hatırlamalarını sağlamayı amaç ediniyorum. Bu hafta tanıttığım kitapta, Rıdvan Süslü’nün makalesinde Ferit Melen ile ilgili şöyle bir bilgi paylaşılmış:” Ferit Melen 1906 yılında Van’ın Saray kasabasında dünyaya gelmiştir. Bürokrasinin içinde dünyaya gelen Melen’in babası Mithat Melen mal müdürü, dedesi ise Van’da belediye başkan yardımcısı görevlerini yürütmüştür.”
Mehmet Demirtaş makalesinde Fikret Otyam’ın 16 Mart 1961 yılında Hayat Mecmuasında çıkan yazısından bir alıntı yapmış. Bu alıntıda Otyam Van Gölü ve gemilerini şöyle anlatmış: ”Van Gölünde işleyen yük ve yolcu gemilerinin hareket noktası Tatvan… Gölün çevresinde iskeleler var. Reşadiye, Gevaş, Edremit, Van, Adır, Ernis, Erciş, Pargat, Adilcevaz, Ahlât… İşletme; bu iskelelere birisi kuzey yolu, öteki de güney yolundan olmak üzere ring seferleri yapıyor. Kuzey postası Çarşamba, güney postası cumartesi günleri… Ayrıca haftada iki defa da, pazartesi ve Cuma günleri Tatvan ile Van arasında expres seferleri var. 49 millik bu expres yolu beş saat sürüyor. Hareket sabah saat yedide… Bilet içeriden alınıyor. Benim bindiğin gemi Tatvan’dı. 1949’da yüzdürülmüş. On mil hızı var. 400 yolcu, 75 ton da yük alıyor. Mürettebatı 13 kişi. Kaptan Arif Kıroğlu 13 yıldır göl işletmesinde kaptanlık yapıyor. Çarkçıbaşı Mustafa Işıksel ise 1928’den beri bu gemilerde…Lostromo Kemal Coşkun 15 yıllık…….”
Editörlüğünü Prof. Dr. Suvat Parin’in yaptığı “VAN-Tarih-Toplum ve Şehir” isimli kitap 2020 yılında Çizgi Yayınlarından piyasaya çıkmış ve 407 sayfadan oluşmaktadır. Kitabı,Van’ımızın dünü ve bu günü hakkında bilgi edinmek isteyen her hemşerimizin okunmasını tavsiye ediyorum. Kalın sağlıcakla….
