Kurtuluş Savaşı'ndaki Kahraman Türk Kadınları
Ümit Kayaçelebi
Milli Mücadelenin kadın kahramanlarını tanıyor musunuz? Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında büyük rolü olan kahraman Türk kadınlarını saygıyla anıyoruz!
Kurtuluş Savaşı’nın cephelerinde görev alan “Milli Mücadelenin Kadın Kahramanları” kimdir? Halide Onbaşı’dan Halime Çavuş’a, Gördesli Makbule’den Çete Emir Ayşe’ye, Kurtuluş Savaşı’ndaki kadın kahramanları tanıyalım.
Şerife Bacı (Ö. 1921)
Şerife Bacı, Milli Mücadele’nin en önemli kadın kahramanlarından. İnebolu’daki cephanelerin Ankara’ya götürülmesinde, çocuğu ve kağnısıyla, zorlu kış şartlarına rağmen canla başla görev aldı. Şerife Bacı; cephanelerin ıslanmaması için battaniyesini cephaneye saran, bir yandan da bebeğinin de donmaması için çaba gösteren bir kahraman…
Halide Onbaşı (Halide Edip Adıvar) (1884-1964)
Kurtuluş Savaşı sırasında bizzat cephede Mustafa Kemal’in yanında yer alan Halide Edip Adıvar, asker olmamasına rağmen rütbe almış, ardından gösterdiği başarılar sebebiyle “Savaş Kahramanı” sayılmıştır. Halide Onbaşı yani Halide Edip, 1919’da İstanbul halkını ülke işgaline karşı harekete geçirmek için ateşli konuşmalar yapmıştır. Halide Edip Adıvar, Anadolu Ajansı’nın kurulmasında da etkin bir isimdir, gazetecilik de yapmıştır. 1950 yılında ise milletvekili olmuştur.
Halime Çavuş (Kocabıyık)
Kastamonu doğumlu olan ve anne-babasının karşı çıkmasına rağmen Kurtuluş Savaşı’na katılan Halime Çavuş, Kurtuluş Savaşı’nda erkek kılığına girmiş, saçını kazıtmış, kimseye de kadın olduğunu söylememiştir. Mühimmat taşımada görev alan Halime Çavuş, düşmanın ateş açması sonucu ayağından sakatlanmış bir kadın kahraman…
Nezahat Onbaşı (Nezahat Baysel) (Ö. 24 Eylül 1994)
70. Alayın simgesi haline gelen, Mustafa Kemal ve İsmet Paşa’nın da dikkatini çeken bir kadın kahraman: Nezahat Onbaşı (Nezahat Baysel). Albay Hafız Halit Bey’in küçük kızı. Daha dokuz yaşındayken babası ile birlikte cepheyle tanıştı; 12 yaşına kadar üç yıl boyunca cephelerde babası ile birlikte mücadele etti (Annesi veremden vefat etmişti). Nezahat Onbaşı (Nezahat Baysel); Geyve Savaşı, Konya İsyanı, I. ve II. İnönü Savaşları, Sakarya ve Gediz Muhaberelerinde görev aldı.
Çete Emir Ayşe (Emire Ayşe Aliye)
Emir Ayşe, Yunan askeri Aydın’a doğru geldiğinde iki arkadaşı ile birlikte Menderes’in diğer tarafına geçmeye çalışırken arkadaşlarının kayıktan düşüp boğulması sonucunda geri dönmüş, Çanakkale’de hayatını kaybeden eşinden kalan tek hatıra olan elmas küpelerini bozdurup kendine bir tüfek alarak dağa çıkmıştır. “Çete Emir Ayşe”, böylece Yörük Ali Efe’ye katılmış ve Aydın’ın kurtuluşuna kadar Yunanlarla savaşmış bir kadın kahraman… Çete Emir Ayşe İstiklal Madalyalı bir kadın kahraman.
Fatma Seher Erden (Erzurumlu Kara Fatma)
1888 yılında Erzurum’da dünyaya gelen Fatma Seher Erden (Erzurumlu Kara Fatma), Subay Dervişlerden Ahmet Bey ile evlendi ve Balkan Savaşı’na katıldı. I. Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesi’nde kendi ailesinden kadınlarla birlikte savaşan Fatma Seher Erden (Erzurumlu Kara Fatma), eşi Binbaşı Ahmet Bey Sarıkamış’ta şehit olunca memleketi Erzurum’a dönmüştür.
1919’daki kongre günlerinde, Mustafa Kemal ile görüşebilmek için Sivas’a giden Erzurumlu Kara Fatma, Milis Müfreze Komutanı olarak batı cephesinde görevlendirildi. İstanbul’da silah ve adam kaçırma faaliyetlerinde bulundu, İzmir’de de görev aldı. Çoğu kadınlardan oluşan birliği ile düşmanları püskürten bir Milli Mücadele kahramanı.
Gördesli Makbule (1902-24 Mart 1922, Kocayayla/Akhisar)
Gördesli Makbule, 15 Mayıs 1919’daki Yunan İşgali nedeniyle kocası Halil Efe ile birlikte Türk çetelerine katılmış; Yunan kuvvetleriyle çıkan çatışmalarda görev almıştır. Kocayayla baskınında geri çekilen silah arkadaşlarına cesaret vermek için öne atılınca şehit olan, Milli Mücadelenin kadın kahramanlarından.
Tayyar Rahmiye
Adanalı Rahmiye Hanım, 1920’de Kurtuluş Savaşı’na katıldı; Fransızlarla çarpıştı. Milli mücadelenin erken dönemlerinde sadece keşif ve kundakçılık görevleri gerçekleştiren Tayyar Rahmiye, daha sonra çarpışmalara da katıldı. Ateş hattında kalan iki arkadaşını korumak için ileriye atıldığında şehit olan kahraman bir Türk kadını…
Hafız Selman İzbeli
Kastamonu’daki ilk kadın meclis üyesi olan Hafız Selman İzbeli, Kastamonu Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Kadınlar Kolu kurucularından. Kurtuluş Savaşı sonrasında Kastamonu’daki kadınları toplayan Hafız Selman İzbeli; asker için çorap, fanila ördürüp cepheye göndermişti. Hafız Selman İzbeli, “Cumhuriyet Kadını” olmakla övünen, savaştan sonra da yeni baştan Türkçe harflerle okuma-yazmayı öğrenen bir kahramandı. Milletvekilliği teklifini de başını açamadığı için kabul etmemişti.
