Necip Kartal ve Van Gölü Turizm Efsanesi

Van’ın en köklü ve en büyük turizm firması olan Vangölü Turizm’in kurucusu, Vanlı müteşebbis Necip Kartal ağabeyimiz hayatını kaybetti.

Van Vangölü Firması kurulmadan önce kendine has bir otobüs firması maalesef yoktu. 1972 yılına kadar Vanın dışarıya olan yolcu taşımacılığını hep yabancı firmalar yapmaktaydı. Bahusus Elazığ da Keban barajının inşası sırasında istimlâk olan yerlerden dolayı Elazığ halkı büyük bir zenginlik yaşadı.

Dolayısıyla Elazığ’a ait Hazar ve Harput firmaları kurulunca bu firmalar Van da açtıkları yazıhaneleri ile uzun süre Van’da büyük çapta yolcu taşımacılığı yaptılar. Elazığ firmalarının yanı sıra Oto Şark otobüsleri de yolcu taşımacılığında özellikle Güneydoğu Anadolu güzergâhında oldukça iş yaptılar.

1972 yıllında bazen şahısların bazen de şahısların bir araya gelerek kurdukları otobüs firmaları uzun ömürlü iş yapma imkanı bulamadılar. Kısa sürede biri kuruldu biri kapandı derken bu hengâme ta ki 1972 yılına kadar sürdü geldi.

İşte o yıllarda Necip Kartal bu eksikliği hissettiğinden Van Gölü Otobüs firmasını kurdu ve ondan sonra Van halkı ve çevre halkı derin bir nefes aldı. Artık Van başka şehirlere ait otobüs firmalarına karşı olan bağımlılık zincirini kırarak kendi otobüs firması ile seyahate başladı. Kurulan şirket, dün olduğu gibi bu günde Türkiye de ve Van da en eski ve en önemli ulaşım firmalarından biri olarak tanınıyor.

Rahmetli Necip Kartal, Van gölü Turizm’in kurucusu ve şirketin uzun yıllar boyunca başında bulunan bir isimdi. Van ve çevresindeki ulaşım sektörüne yaptığı katkılarla tanınan Kartal, aynı zamanda bölgenin gelişimine de büyük bir ivme kazandırdı.

Bir süredir sağlık sorunlarıyla mücadele eden Necip Kartal, tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Kartal’ın vefatı, ailesi, yakınları ve iş çevresinde derin üzüntüyle karşılandı.

Sektörün en önde gelen duayen isimleri arasında yer alan Necip Kartal, 7 Kasım 2024 tarihinde İstanbul Florya Camii’nde ikindi namazına müteakip kılınan cenaze namazının ardırdan Eyüp Sultan Aile Kabristanı’na defnedildi Allah rahmet etsin mekanı cennet olsun. Vana hizmetleri büyüktür ve geride bıraktığı eseri Van Gölü firması ile adı ilanihaye ebediyete kadar yaşayacaktır.

Van Gölü Turizm Ağırlıklı olarak Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde karayolu taşımacılığı yapan bir otobüs firmasıdır. 1972 yılında küçük ölçekli bir firma olarak Necip Kartal tarafından aile şirketi olarak Van’da kuruldu. Hâlen aile şirketi olarak faaliyetlerine devam etmektedir.

Adını, Van’da bulunan bizim Van Gölünden almaktadır ve kurulduğu tarihten itibaren aynı isimle hizmet vermeye devam etmektedir. Yüzlerce otobüsüyle Doğu Anadolu merkezli hizmet veren büyük bir filoya sahiptir.

Şöyle bir geriye dönüp eski günlere gittiğimizde ne doğru düzgün sürekliliği olan bir firma var ne modern otobüsler var ne yol da konaklayacağın tesisler var. Yollar bozuk yollarda araba sürat yapamıyor. Hatta 50 li ve kısmense olsa 60 yıllarda yollarda eşkıya tehlikesi bile vardı.

Buradan otobüse bin bir buçuk günde İstanbul’a, İzmir’e varırsınız. Zor yıllardı zor günlerdi o eski yıllarda yola çıkmak yolculuk yapmak. Van dediğiniz şu şehirde Van’a ait 60-70 yıl evvel tek bir firma yok hepsi yabancı firmalar. Zaten işin doğrusu altmışlı yılların ortalarına kadar uzak yerlere otobüsle gitme şansınız da yoktu. Trene bin sallan babam sallan git. Allah sabırlar vere. Buradan var git Kurtalana trene bin ondan sonra bekle beni İstanbul ben geliyorum deyip türkü yak.

1953 yılında Muş’ta da tren istasyonu kurulunca bu kez bizim Van’da sefere bırakılan <Persal> otobüsleri yolcuları Muş’a götürüyor ve oradan da yolcular batıda gidecekleri yere gidiyorlardı

 Harput Turizmdeki otobüslere havalı apollo diyorduk. Neden derseniz merak ederseniz söyleyeyim O yıllarda Amerikalılar havaya aya apollo ile ayak basınca Elazığ’da da otobüslere apollo denilmeye başlandı. Amerika ayı fethederse bizde ülkeyi yollarını da biz fethederiz dediler ve her yerde artık havalı apollolar görülmeye başlandı.

Tabi o yıllarda terminal diye bir şey yok hazar ve Harput Şimdiki Bayram otelin yanından kalkarken sadece ufak bir yazıhane var.. Bir de Oto şark firması var ki onlarda Diyarbakır üzeri çalışmaktalar. Onların yeri de şimdiki akyol pasajının olduğu yer. 

Düzen yok intizam yok biletler mükerrer kesilebiliyor yerler satılıyor ve maraza çıkabiliyor. Hazar Harput’ta çok fazla ses çıkmazken Oto Şarktaki simsarların sesi ayyuka çıkıyordu. Otobüslerde ikram diye bir şey yok herkes yiyip içeceğini yanına alıyor.

Klima diye bir şey daha bilinmiyor. Ya üst kapakları açıyorlar veyahut siz yanınızdaki camı açıyorsunuz yaz aylarında. Cam aç kapa sürtüşmelerde işin bir tarafı. Umumiyetle hep üst kapaklar açılır ve böylece yolcular serinlerdi. Şoförlere diyecek yoktu Allah için hepsi de çekirdekten yetişme ve işin erbabı kaptanlardı.

O devirlerde öyle herkese kolay kolay ehliyet verilmezdi. Kamyonda otobüste muavinlik yapmadan kaptan olunamazdı.

Şu anda en modern otobüslerle 1.5. günde gittiğiniz İzmir’e 20-22 saatte varabiliyorsunuz. İzzeti ikramlar fevkalade yaz ve kış soğuk ve sıcak klimalar sizi yazın serinletiyor kışın ısıtıyor. Bagajlarınız otobüsün altında. Eskiden bagajlar dama atılırdı ve arka merdivenden çıkan muavin en uzak yerden yakın yere doğru çanta, bavul, valiz vs. yerleştirir ve üzerine branda çekilirdi. İndiğiniz yerde eşyanız aşağıya sallanırdı. Her otobüsün arkasında bir merdiven bulunurdu.

Güneyden gittiğiniz zaman Urfaya yaklaştığınızda o yörenin bazı çocukları elde keman veya başka bir sazla otobüse atlarlar ve size biraz konser verdikten sonra tekrar bahşişlerini de aldıktan sonra inip giderlerdi. Tabi otobüs kaptanları bunları tanıdığı için yollarını bulsunlar diye otobüse alırdı

Yine o zamanlar Özel Müzik stüdyoları o firmanın reklamını yapan özel kasetler yaparlar ve bu kayıtlarda ekolu olarak doldurulduğu için kulağa hoş gelirdi. Stüdyoda doldurulan bu kasetlerde mesela derdi kasette 25 nolu koltukta oturan yolcumuza armağandır der ve bir bakarsınız 25 numaradaki yolcuya İbrahim tatlı sesten bir parça gitmiş. Hal böyle olunca o yolcuda onore olurdu.

O yıllarda sırf otobüslerde çalılınsın diye reklam amacıyla kaset yapan bir çok özel stüdyolar vardı. Bunların en başında zamanın dar ve kıt imkânları muvacehesinde olsa dahi imkân sunan Elazığ’daki Yalçın Plak ve Gülüm ile Ali Seven stüdyosu kendi alanlarında liderlerdi. Yalçın Plak ve Gülüm büyük sanatçılara bile kaset yapan devrin ünlü marka stüdyoları idi.

Bazen kaptan arabada şarkı türkü söylemek isteyen varsa gelsin der ve kendine güvenenler gelir şarkı veya türkü söyledikten sonra alkışlarla koltuğuna giderdi.

Yollar uzunda ama işte araya böyle keyif verici olaylarda olunca yolcu biraz ferahlıyordu.

Ve en unutulmaz olay da şuydu; Bir terminale girerken kaptan ya mikrofonla veya çıplak sesiyle >Kaptanınız 20 dakika çay molası vermiştir çaylar şirketten> işte bu geçmişten bu güne kadar söylenen ve hatırlanan en güzel yolculuk anısıdır herkes için. Ne var ki bu gelenek bu gün yaşanmıyor artık tesislerin girişinde oturup çay içmek mazide kaldı. Şirket var ama çaylar şirketten devri geride kaldı. Çaylar şimdi şirketten ama otobüs içerisinde olmak kaydı ile.

Kahvede çaylar gelir ya meccanen olduğu için iç içebildiğin kadar. Lafın gelişi içsen içsen iki veya üç ondan sonra haydi tekrar yola devam. Ama birkaç bardak çay da olsa inanın yolcuları çok mutlu kılıyordu.

Ankara üzeri gittiğinizde mutlaka sabahın seher vaktinde Gürüne girerdiniz ve orada birkaç çeşit çorbadan birini seçip içerdiniz. Beğenin beğenmeyin ama yapacak bir şey yok. Fakat Orada her zaman pala bıyık bir zatı muhteremi ne zaman giderken ve gelirken Gürüne uğradığınızda onu orada görürdünüz ve zaman içinde öğrendik ki rahmete gitmiş. Şimdi ne zaman yolum Gürüne düşse gözlerim hep pala bıyık tespihçiyi i arar.

İşte Persallardan gele gele bu gün en son model otobüslere gelip çıktık. Şimdi bu otobüslere yol mu dayanır. Klimalarıyla, izzeti ikramlarıyla yolculuğun ağır yükün hafifletiyorlar bizlere

Şimdi her şey var ama bir tek şey eksik o da; > Çaylar şirketten değil>

Hey gidi günler hey.

Yıl 2024 oldu 1972 den bu günlere kadar gelip çıkan bir otobüs firması ve bunu kuran da Necip Kartal. Artık aramızda değil Gerçekten Necip Kartal’ın Van Gölü firmasını kurması Van için gurur kaynağı olmuştur..

Dünya durdukça bu otobüsler gidip geldikçe ve bu tekerlekler  hep döndükçe Necip Kartal da hep hayır ve dua ile anılacaktır.

KİMLER GELDİ KİMLER GEÇTİ (32)

Necip Kartal’ın aziz hatırasına ithaf olunur.

Koçyiğitler diyarı denen şu Van’dan

Kimler geldi kimler geçti bak hele

Doğunun Paris’i denen şu Van’dan

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Abidin Kasapoğlu hala dimdik ayaktadır

Kunduracı Cahit Usta hala Van’dadır

Faruk Taş demir de Vana uğramaktadır

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Mikail Yaprak yine çalakalem yazıyor

Mehmet Bağdatlı durmadan beste yapıyor

Fırat Durgun da hala dünyalıkla uğraşıyor

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Nazif Bayramoğluna rahmet okuyalım

Aziz Ay hocamızı da hatırlayalım

Molla Eliye de bir Fatiha sunalım

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Mehmet Emin Ayla gurur duyarız

Hayrettin Alpaslanı biz hep anarız

Kurban Aktimuru da çok hatırlarız

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Fevzi, Nizam ve Şevki Aydın

Müştak ve Şaban Boysanı unutmayın

Fevzi ve Niyazi Atayı da rahmetle anın

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Celal ve Avni Yüzbaşıoğlunu an

Mazhar ve Necdet Eskitaşçıoğlunu an

Ahmet ve Celal Kaplanoğlunu an

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Erol Kuralkan hep hayıra koştu

Ahmet Kuralkan yazı yazdıkça coştu

Mehmet Kuralkan hep ticaretle uğraştı

Kimler geldi kimler geçti bak hele .

**

Nedim, Fikri, Vehbi ve Fevzi Oskay

İzmir Marangoz evi Hüsamettin Oskay

Lise İki C’eden arkadaşım Fikri Oskay

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Ya Rabbi Şığ Reşit efendiye rahmet et

Ya Rabbi Hafız Hamdi’ye rahmet et

Ya Rabbi Kemal Avcı Hocaya rahmet et

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Mustafa Kaçmazın hayatı hep siyaset

Fevzi Kartala gelin diyelim rahmet

Kınyas Kartala da duyarız minnet

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Suat Kürşatı biz genç yaşta yitirdik

Nazım Mehterbaşıoğlunu da toprağa verdik

Servet Mehterbaşıoğlunu da hiç unutmadık

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Dedem başmuallim Ziya Kayaçelebi

Babam Karayolcu Necati Kayaçelebi

Kardeşim Rahmetli Sedri  Kayaçelebi

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

İlk Marketi açan Mehmet Kantarcıoğlu

Mehmet, Sıdık ve Ömer Polatoğlu

Bir gönül dostuydu Sıdık Mirahmetoğlu

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Savcılık başkâtibiydi Nedim Odabaşı

Enis Amiklioğlu da onun arkadaşı

Şişko Yaşar da muhasebenin başı

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Fevzi Levendoğlu’nu Vanlı çok sevdi

Uçun Olgaça da Füze Uçun dendi

Yaşar Budağın da gönlü rahmet istedi

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Şen gençlerin kalecisiydi Fevzi Budak

Van Gençlikte top koşturdu Remzi Budak

Erek sporda top oynardı Salih Budak

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Ethem ve Nezir Cemali unutmayalım

Nazik İnsan Ahmet Çeliği de analım

Hasan ve Hüseyin Başarı da hatırlayalım

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Avni, Talat ve Sabri Müftüoğlu

Nejat, Celal ve Remzi Türkoğlu

Gasap Baboş ve Halil Kasapoğlu

 Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Muhyeddin Dikiciye Şekerci Dayı derdik

Çolak Hocayı da biz ne çok severdik

Telli Koça da biz Telli Dede derdik

Kimler geldi kimler geçti bak hele

**

Dostlar bu şiire bir nokta koyalım

Sağlara selam, ölenlere rahmet salalım

Necip Kartal’ı da rahmet ile analım

Kimler geldi kimler geçti bak hele