Norduz'un İklimle Dansı ve Van'ın Mirası
Ümran Öztürk
Van’ın bereketli coğrafyası ve benzersiz iklimi, yüzyıllardır çeşitli hayvancılık miraslarına ev sahipliği yapmış, bu mirasın göz bebeği ise Norduz koyunu olmuştur. İklimle dans eden, zorlu doğa koşullarına mükemmel uyum sağlayan bu özel koyun türü, sadece Van’ın değil, aslında tüm bölgenin tarım ve hayvancılık değerlerinin taşıyıcısıdır. Norduz koyununun dayanıklı yapısı, geniş kaburgaları ve dünya çapında övgü toplayan et ve süt kalitesiyle dikkat çekmesi, bu nadide hayvanın geleceğe taşınmasının ne denli önemli olduğunu gösteriyor.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Profesörlerinden Prof. Dr. Yakup Akgül ile gerçekleştirdiğimiz röportaj, Norduz koyununun farklı yönlerine ışık tutarak pek çok insanda merak uyandırdı. Ziyaret edilen her ortamda, koyunların 13 kaburga sayısı üzerine yapılan sohbetlere bilinmeyen diğer özelliklerinin de eklenmesi yerel halkın Norduz’a duyduğu sevgi ve özeni birkaç kat daha artırdı. Bu koyunlar, sadece bir tarım ürünü ya da et kaynağı değil; Van’ın toprağına, havasına ve kültürüne kök salmış, bu coğrafyaya özgü bir semboldür.
Küçükbaş hayvancılık deyip geçmemek lazım, özellikle Van gibi, her mevsimin izini derin çizgilerle bıraktığı bir şehirde yetişen Norduz koyunlarının değerini daha iyi anlamamız gerekiyor. Bu anlamda röportajın yayınlanmasının ardından Saadet Partisi İl Başkanı Özay İlhan’ın Van Valiliği, Büyükşehir Belediyesi, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarına yaptığı çağrı, bu değerli türün korunması adına önemli bir harekettir. Ancak bu duyarlılığı sadece kurumlar değil, toplumun her kesiminin göstermesi gerekiyor. Çünkü Norduz koyunu sadece et veya süt veren bir hayvan değil; Van’ın geçmişiyle geleceği arasında bir köprü, ekonomik ve kültürel bir mirasdır.
Norduz’un bu kadar değerli olmasının bir başka nedeni ise sütüdür. Pek çok uzman, Norduz koyununun süt kalitesinin dünya çapında en iyilerden biri olduğunu belirtiyor. Bu süt, peynire dönüştüğünde lezzeti ve dokusuyla fark yaratırken, Norduz peyniri Van mutfağının temel taşlarından birini oluşturur. Yerel halk, peynir üretiminin geleneksel yöntemlerle devam ettirilmesi konusunda büyük bir özen gösteriyor ve bu kültürel mirası gelecek nesillere aktarmak için gayret sarf ediyor. Ancak bu değerlerin korunması, bilimsel çalışmalar ve desteklerle mümkün olabilir.
Bu noktada Van Ticaret ve Sanayi Odası ile Van Ticaret Borsası gibi kuruluşların da Norduz koyununa sahip çıkması büyük önem taşıyor. Norduz koyunu yetiştiricilerine yönelik eğitimler, konferanslar, seminerler düzenlenmesi, bu türün korunmasında ve yetiştiriciliğin kalitesinin artırılmasında önemli bir rol oynayacaktır. Yetiştiricilerin bilinçlendirilmesi, bu değerli türün nesilden nesile aktarılması adına atılacak en sağlam adımlardan biridir. Örneğin, “Norduz Koyun Yetiştiriciliği Günleri” gibi organizasyonlar, hem farkındalık yaratabilir hem de yerel ekonomiye katkıda bulunabilir.
Unutulmamalıdır ki Norduz koyununa sahip çıkmak, Van’ın ekonomik ve kültürel mirasına sahip çıkmak anlamına gelir. Sadece Van için değil, tüm ülkemiz için bu değerli türün yaşatılması, Van’ın gelecekte de ekonomik olarak güçlü kalması için bir gerekliliktir. Norduz koyunu, bir coğrafyanın zorlu doğa koşullarıyla uyum içinde yaşayabilme yeteneğinin simgesidir. Bu simgeyi korumak ve yaşatmak, gelecek nesillere bırakabileceğimiz en değerli miraslardan biri olacaktır.
