İran'a Müdahale Gündemi (1)
Yusuf Kazak
Trump’ın gelmesiyle İran’a müdahaleye dair artan uluslararası beklentiler, Tahran yönetiminin bu en zor dönemlerinden birinde, ABD – İsrail bloğunun es geçilemez bu siyasal konjonktürü değerlendireceği temelinde şekillenmektedir.
İran’a dair müdahale ajandası, uzun zamandır uyuyan birçok sınır sorununun ve politik fay hatlarının uyanması anlamına gelmektedir. Ajandanın başat puntolarını; Güney Azerbaycan sorunu, molla rejiminin yıkılarak Batı yanlısı Pehlevi yönetiminin geri getirilmesi, nükleer çalışmalara ket vurulması, İsrail’in uzun soluklu güvenlik kaygılarının giderilmesi, Rusya’nın bölgede daha da yalnızlaştırılması ve Türkiye’yi de etkileyecek bir göç ve istikrarsızlık dalgasının oluşması gibi hususlar oluşturmaktadır denilebilir.
Başlangıçta, İsrail’in Lübnan’da Hizbullah güçlerine karşı ‘güç eritici saldırıları’ sonrasında gelişen süreçte, Suriye’deki yönetim değişikliği ile birlikte ciddi bir nüfuz alanını kaybeden Tahran yönetimi, Trump’ın gelmesiyle birlikte bilhassa nükleer tesislere ve mega askeri alanlara yapılabilecek saldırılar ile gündemdedir. Böyle bir senaryoda, Tahran yönetiminin ciddi bir sınav ile karşı karşıya kalacağı ve son dönem buhranlarına bir yenisini daha ekleyeceği söylenebilir.
Öte yandan, İran’a yapılacak askeri müdahale ve bu ülkeyi bölünmeye kadar götürecek majör istikrarsızlık simülasyonları, hem Rusya hem de Çin için bölgede ağır bir müttefik kaybı anlamına gelmektedir. Orta Doğu bölgesi ve Akdeniz’e yayılma bağlamında halihazırda Suriye’deki çıkarları tehlikeye girmiş olan Moskova yönetimi için İran’daki bir istikrarsızlık tablosu ve yönetim değişikliği ihtimali, hem Avrasya hem de Orta Doğu açısından onarılamaz hasarlar olarak telakki edilebilir.
Bir diğer taraftan, bahsettiğimiz istikrarsızlık tablosu sonrası yaşanabilecek bir yönetim değişikliği ile Çin’in, uzun zamandır sürdürdüğü Bir Kuşak Bir Yol projesi temelinde Avrupa’ya geçişte merkez bir ülke konumunda gördüğü ve çokça yatırım yaptığı İran’ı Batı hakimiyetine kaptırma ihtimali, Pekin yönetiminin pasifize edilmesi ve milenyum boyuttaki çıkarlarının rafa kaldırılması anlamına gelmektedir denilebilir.
(Devam Edecek…)
