Yol yöntem
Çoğu zaman neyi nasıl söylediğimiz, en az bizim kim olduğumuz kadar önemlidir. Usul, şekildir, kuraldır, ölçüdür, protokoldür, yoldur, ahlaktır, özendir, Esas ise işin yöntemi, özü ve ayrıntılarıdır.
Çoğu zaman neyi nasıl söylediğimiz, en az bizim kim olduğumuz kadar önemlidir. Bunda belirleyici olan esas ve usuldür.
Toplumda, insan ilişkilerinde usulün karşılığı özendir, nezakettir, ahlaktır, saygıdır. Nezaket sınırları içinde dile getirilmemiş bir ifade kabul görmez, sonuç vermez. Nezaket ve sağlanan güvenden dolayı birçok işte sonuç almak mümkündür. Çünkü nezaket duygularla dile şekillenen, yüreğe dokunan hissedilen buzları eriten, dağları düz eden davranış biçimdir. Usul kuraldır, ölçüdür, protokoldür, yoldur, ahlaktır, özendir. Esas ise kavramı işin yöntemi, özü ve ayrıntılarıdır.
Usul, yani yöntem, davranış şekli esastan çok daha önemlidir. Yöntemde yapılan hatalar esası yani olması gerekeni bozabilmektedir. Bu nedenle hukukun bütün alanlarında, hatta bilimde usul esastan önemlidir. Dolayısıyla bir şeyin nasıl yapılacağının bilgisi yöntemi, o şeyin kendisinden, daha önce gelir, daha da önemlidir.
Hukukçular için her zaman usul esastan önce gelir. Büyük hukukçu Cevdet Paşa’nın “usul esasa mukaddemdir” yani “usul, esastan önce gelir” prensibi hayatın her alanında geçerliliğini korumaktadır. Bu veciz ifade hukukun aksine; insanlar arası ilişkilerde çoğu zaman tersi geçerlidir. Çünkü hukuk objektifken, insan ilişkileri tamamen sübjektiftir. Hiçbir hukuk doktrininde usule uygun olarak oluşturulmayan bir esasın, usule uygun olarak verilmeyen bir hükmün, hatta usule uygun olarak elde edilmeyen bir delilin geçerliliği yoktur.
Kamu kurum ve kuruluşlarında, kurumsal disipline kavuşmuş özel kuruluşlarda tüm iş ve işlemler yazılı hale getirilerek uyulması zorunlu olan esas ve usullere göre yapılır. Örneğin orman alanını artırmak, biyolojik çeşitliliği geliştirmek ve bozulan orman ekosistemini yeniden oluşturmak amacıyla Orman Genel Müdürlüğünce veya gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak ağaçlandırma, erozyon kontrolü, mera ıslahı, rehabilitasyon, fidanlık, ağaç ıslahı, tohum ve fidan üretimi, enerji ormanı tesisi ve imar-ihya çalışmaları için yapılacak harcamaların düzenlenmesine ve gelirlerin tahsilatına yönelik tüm düzenlemeler Çevre ve Orman Bakanlığı’nın Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Hizmetlerine İlişkin Usul ve Esasları kapsamında yapılır.
Toplumda, insan ilişkilerindeki düzeni, özeni sağlayan usul ve esasların dayanağını hukuk ilkeleri, kimi zaman gelenek ve görenekler, kimi zaman da dini inançlar oluşturur.
