Van'ın İşgali 103 Yaşında
Bugün ki yazımızda Ermenilerin 2.Van isyanı ve sonucunda Rus birlikleri ile birlikte 20 Mayıs 1915 Van işgaline giden süreci anlatmaya çalışacağız.
Van Vilayeti 19. yy sonunda başlayan Anadolu'daki Ermeni isyanlarının en çarpıcı biçimde görüldüğü yerdir. 1895 ve 1915 yıllarında olmak üzere 2 büyük isyana sahne olmuştur.
Van, 20.yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti toprakları içinde Bitlis'ten sonra en fazla Ermeni nüfusa sahip kent idi. Van'da 1914 Osmanlı resmi istatistiklerine göre 179.380 Müslüman, 67.792 Ermeni yaşamaktaydı (Bu nüfusa o dönemde Van'a bağlı olan Hakkâri Sancağı ve Adilcevaz'da dâhildir). Ermenilerin Van merkezdeki nüfusu o dönem itibariyle Müslümanların üçte biri kadardır.
Yukarıda verdiğimiz istatistikî veriler ışığında Van kenti, Ermenilerin isyan etmesi için demografik imkâna sahipti. Ayrıca coğrafi koşullar, bölgenin siyasi durumu ve Osmanlı Devleti'nin bölgedeki imkânları, Van kentini Ermeni isyan hareketinin merkezi durumuna getirmiştir.
Bilindiği gibi, Kafkasya'da ve sınıra yakın Türk topraklarında yaşayan Ermeniler arasında 1914 yılı sonlarında Osmanlı idaresine ve Osmanlı ordusuna karşı bir harekât ve bir örgütlenme başlamıştı. Bu hareketlerde Rusların da payı olduğu açıktı. Ruslar, Doğu Anadolu'da ele geçirdikleri Türk topraklarını Ermenilere vereceklerini ve bu topraklarda Ermenilere bağımsızlık vereceklerini ilân ediyorlar ve böylece de hem Türkiye'de yaşayan Ermenileri, hem de Kafkasya'daki Ermenileri Türkiye'ye karşı kışkırtıyorlardı. Ermenilerin toplu olarak yaşadıkları bölgelerde kurdukları gizli ihtilal örgütleri çok yayılmıştı. Ayrıca Ermeniler sınır boylarına silah ve cephane yığmaya başlamışlardı.
